Osobie niepełnosprawnej przysługuje możliwość korzystania z różnych form pomocy społecznej, ulg oraz dodatkowych uprawnień wspomagających codzienne funkcjonowanie. Aby móc w pełni z nich korzystać należy zadbać o uzyskanie dokumentu formalnie potwierdzającego niepełnosprawność u danej osoby. Dokumentem takim jest orzeczenie o niepełnosprawności.
Kto może uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności?
Z wnioskiem o wydanie orzeczenia może wystąpić osoba niepełnosprawna mająca ukończone 16 lat, która z powodu naruszonej sprawności organizmu jest niezdolna do pracy zarobkowej albo potrzebuje odpowiedniego przystosowania stanowiska pracy do jej schorzenia, wymaga opieki lub pomocy od innych lub też potrzebuje zaopatrzenia w artykuły czy urządzenia pomagające w prawidłowym jej funkcjonowaniu – jak na przykład protezy, zaopatrzenia ortopedycznego, osobistej pompy insulinowej.
Orzeczenie wydawane jest przez powiatowy zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności. Wniosek o jego wydanie należy złożyć do powiatowego zespołu właściwego ze względu na miejsce stałego pobytu osoby ubiegającej się o wydanie orzeczenia. Na podstawie wniosku, zaświadczenia o stanie zdrowia oraz dokumentacji medycznej potwierdzającej stan zdrowia danej osoby, skład orzekający powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności na posiedzeniu dokonuje oceny zakresu występujących u danej osoby ograniczeń i ich wpływu na funkcjonowanie w życiu codziennym. Termin posiedzenia wyznaczany jest do 30 dni od wpływu kompletnego wniosku, a w ciągu 14 dni od dnia posiedzenia skład orzekający wydaje orzeczenie.
Treść orzeczenia o stopniu niepełnosprawności wskazuje: orzeczony stopień niepełnosprawności, symbol przyczyny niepełnosprawności, datę wydania orzeczenia, datę powstania niepełnosprawności oraz datę, od której ustalono stopień niepełnosprawności.
Jakie stopnie niepełnosprawności mogą zostać orzeczone?
Zespół orzekający zaliczając daną osobę do grona osób niepełnosprawnych wskazuje jeden z trzech stopni niepełnosprawności:
- znaczny – osoba niepełnosprawna z uwagi na stan zdrowia jest niezdolna do pracy zarobkowej. Potrzebuje również przystosowania stanowiska pracy do swojego schorzenia. Dodatkowo z uwagi na ograniczenia nie może samodzielnie funkcjonować. Przez co jest zależna od opieki innych osób. Stan ten utrzymuje się przez okres dłuży niż 12 miesięcy,
- umiarkowany – w sytuacji kiedy osoba niepełnosprawna z uwagi na stan zdrowia jest niezdolna do pracy zarobkowej. Dodatkowo wymaga przystosowania stanowiska pracy do swojego schorzenia. Również jeśli wymaga czasowej albo częściowej pomocy innych osób przez okres nie dłuższy niż 12 miesięcy,
- lekki – występujące ograniczenia w funkcjonowaniu powodują, że osoba niepełnosprawna może podjąć zatrudnienie jedynie w niepełnym wymiarze czasu pracy (na przykład na pół etatu). Dodatkowo występujące problemy w codziennych czynnościach wymagają urządzeń wspomagających jej prawidłowe funkcjonowanie (na przykład protezy, przedmiotów ortopedycznych, środków pomocniczych).
Uprawnienia i ulgi dla niepełnosprawnych
Osoba z orzeczonym stopniem niepełnosprawności ma możliwość ubiegania się o świadczenia finansowe. Należą do nich prawo do zasiłku pielęgnacyjnego, zasiłku stałego w ramach świadczeń z pomocy społecznej i dodatek do zasiłku rodzinnego. Przysługują jej również ulgi podatkowe, zniżki w opłatach za przejazdy komunikacją zbiorową, czy zwolnienie z abonamentu radiowo – telewizyjnego. Ma ponadto możliwość wystąpienia z wnioskiem dofinansowanie zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne, ułatwiające jej funkcjonowanie.
Po uzyskaniu orzeczenia o stopniu niepełnosprawności istnieje możliwość korzystania z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych. Usługi te są świadczone przez instytucje pomocy społecznej, jednostki samorządu terytorialnego lub organizacje pozarządowe. W zakresie rehabilitacji zawodowej i zatrudnienia osobie niepełnosprawnej przysługuje możliwość aktywizacji zawodowej i uzyskania odpowiedniego zatrudnienia zakładach pracy chronionej. Osobie niepełnosprawnej przysługuje również udział w specjalistycznych szkoleniach i korzystania ze specjalnych przywilejów pracowniczych. Należą do nich między innymi prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego, dłuższej przerwy w pracy czy skróconego wymiaru czasu pracy.
