Skutki wypadków dotykają nie tylko bezpośrednio poszkodowanych, ale także ich rodzin i osób najbliższych. Jeśli u poszkodowanego na skutek wypadku doszło do ciężkiego, głębokiego i nieodwracalnego upośledzenia funkcji życiowych, więzi łączące osoby najbliższe zostają zerwane lub funkcjonują jedynie w ograniczonym zakresie. W wielu przypadkach bliscy poszkodowanego mogą uzyskać wsparcie i dochodzić należnych im roszczeń, jakim jest zadośćuczynienie za zerwanie więzi rodzinnych.
Zadośćuczynienie za zerwanie więzi rodzinnych
Po nowelizacji wprowadzonej z inicjatywy Prezydenta RP do kodeksu cywilnego z dniem 19 września 2021 r. dodano art. 4462. Dzięki niemu sąd może przyznać zadośćuczynienie za zerwanie więzi rodzinnych najbliższym członkom rodziny poszkodowanego jako rekompensatę pieniężną za doznaną krzywdę. Kiedy można na nią liczyć? W przypadkach ciężkiego i trwałego uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, skutkującego niemożnością nawiązania lub kontynuowania więzi rodzinnej.
Zmiana ta stanowi istotny przełom w dochodzeniu roszczeń przez osoby niebędące bezpośrednio poszkodowanymi. Poprzednio obowiązująca regulacja dawała możliwość ubiegania się o zadośćuczynienie po wypadku wyłącznie w razie śmierci poszkodowanego wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia. Dzięki wprowadzonej w 2021 r. regulacji, istnieje możliwość ubiegania się o wypłatę zadośćuczynienia przez bliskich również w sytuacji, kiedy poszkodowany żyje, ale skutki wypadku powodują brak możliwości kontynuowania więzi rodzinnej.
Roszczenie o zadośćuczynienie
Zadośćuczynienie pieniężne służyć ma naprawieniu szkody niemajątkowej, jaka wyrządzona została czynem niedozwolonym. Celem tego świadczenia jest rekompensata za krzywdę rozumianą jako negatywne doznania w sferze osobistej związane z odczuwaniem bólu, poczuciem skrzywdzenia, doświadczeniem cierpienia i straty.
Niematerialny charakter szkody powodować może trudności w udowodnieniu zaistnienia szkody, wykazaniu jej rozmiaru oraz sprecyzowaniu odpowiedniej kwoty, która mogłaby służyć rekompensacie. Wartość ta nie może być jedynie symboliczna. Wysokość zadośćuczynienia powinna być utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życia społeczeństwa.
Więzi rodzinne jako dobro osobiste
Poprzez wprowadzenie nowego przepisu więź rodzinna została wprost wskazana jako dobro podlegające ochronie prawnej. Jeśli przyjąć, że rodzina to związek najbliższych sobie osób połączonych szczególnym rodzajem powiązania wynikającym z pokrewieństwa lub zawarcia małżeństwa, to właśnie trwanie owej więzi jest kluczowe: decyduje o istnieniu rodziny i jednocześnie stanowi jej fundament.
Wymaga podkreślenia, że w kontekście dochodzenia zadośćuczynienia nie wszystkie więzi pomiędzy członkami rodziny mogą być uznane za dobro osobiste. Chodzi jedynie o rzeczywiste, trwałe więzi emocjonalne, których istnienie przejawia się na zewnątrz i możliwa jest ich obiektywna weryfikacja. Nie powinny być one utożsamiane jedynie z uczuciem przywiązania do innej osoby. Istotne znaczenie ma również ich wzajemność oraz fakt, że owa wzajemność została przerwana lub istotnie naruszona na skutek wypadku komunikacyjnego, przy pracy lub w rolnictwie.
Komu przysługuje zadośćuczynienie za zerwanie więzi rodzinnych?
Według obwiązujących przepisów zadośćuczynienie ze zerwanie więzi rodzinnych przysługuje najbliższym członkom rodziny poszkodowanego. Do tego grona zaliczyć należy:
- męża lub żonę,
- dzieci,
- rodziców,
- rodzeństwo,
- osobę pozostającą w stosunku przysposobienia,
- osobę pozostającą we wspólnym pożyciu.
Ponadto za osoby bliskie należy uznać również osoby pozostające w faktycznym pożyciu np. konkubenci, pary w związkach partnerskich.
Kiedy rodzinie poszkodowanego przysługuje zadośćuczynienie?
Problemy codziennego funkcjonowania z członkiem rodziny, który nie jest zdolny do samodzielnej egzystencji i wymaga nieustannej opieki, może wywoływać żal i przygnębienie. Nie w każdym przypadku dochodzi jednak do krzywdy związanej z naruszeniem więzi rodzinnych.
Posiłkując się wypracowanym dotychczas orzecznictwem sądów, można przyjąć, iż do zerwania lub istotnego ograniczenia więzi rodzinnych dochodzi w następujących sytuacjach:
- Poszkodowany znajduje się w stanie wyraźnego i utrwalonego ograniczenia kontaktu z otoczeniem. Nie jest zdolny do swobodnego komunikowania się z bliskimi, a stan ten nie rokuje poprawy.
- Stan zdrowia poszkodowanego z uwagi na zaburzenia neurologiczne, psychiczne, otępienie lub ciężkie zaburzenia zachowania i emocji uniemożliwiają samodzielną egzystencję poszkodowanego i nawiązanie z nim kontaktu.
- Poszkodowany utracił łączność intelektualną i emocjonalną z otoczeniem. Nie jest zainteresowany światem zewnętrznym. Nie uczestniczy w życiu rodzinnym, społecznym, nie ma poczucia czasu, miejsca i przestrzeni.
- Poszkodowany utracił zdolność do pełnienia ról społecznych. Nie jest zdolny do świadomego funkcjonowania w rolach życiowych właściwych dla jego pozycji w rodzinie przed wypadkiem, przez co bliscy poszkodowanego nie mogą liczyć na jego wsparcie, opiekę, radę, obecność przy wydarzeniach życiowych.
- Z uwagi na stan zdrowia poszkodowany jest wyłączony z funkcjonowania rodziny. Nie okazuje miłości, nie interesuje się przyszłością rodziny, jest obojętny na problemy bliskich.
Zadośćuczynienie za zerwanie więzi rodzinnych – pomoc Votum Odszkodowania
Bliskim poszkodowanego przysługuje możliwość dochodzenia zadośćuczynienia za zerwanie więzi. Wymaga to udokumentowania roszczeń oraz wykazania związku przyczynowego pomiędzy wypadkiem, a krzywdą najbliższych członków rodziny. Z uwagi na skomplikowany charakter postepowań w sprawach tego rodzaju warto skorzystać z pomocy pełnomocnika dysponującego doświadczeniem. Votum Odszkodowania od niemal 20 lat zajmuje się sprawami odszkodowawczymi. Skontaktuj się z nami, a przeanalizujemy Twoją sytuację za darmo. Skorzystaj z formularza kontaktowego na naszej stronie internetowej.
