Sprawa karna ma duże znaczenie na odszkodowanie w wypadkach drogowych i zależy od wielu zmiennych. Możemy wyróżnić dwa odrębne działania:
Postępowanie karne – celem jest wykrycie sprawcy przestępstwa oraz pociągnięcie go do odpowiedzialności karnej.
Postępowanie cywilne – celem jest naprawa przedmiotowej szkody przez podmiot zobowiązany.
W Polsce oba terminy znacznie na siebie wpływają. W niektórych przypadkach wynik procesu karnego może mieć znaczący wpływ na roszczenia odszkodowawcze przysługujące poszkodowanemu.
W związku z tym pomoc profesjonalnego pełnomocnika może okazać się niezwykle istotna.
Należy podkreślić, że wpływ sprawy karnej będzie inny w kontekście dwóch różnych podstaw odpowiedzialności: zasada winy i zasada ryzyka.
Po czyjej stronie spoczywa odpowiedzialność
W przypadku zasady winy do zaistnienia odpowiedzialności konieczne jest wykazanie winy po stronie kierującego pojazdem. Zasada ryzyka opiera się na założeniu, że ten, którego działania mogą stanowić zagrożenie, powinien ponosić odpowiedzialność za szkody, chociażby nie był winny.
Odpowiedzialność na podstawie zasady ryzyka nie jest jednak nieograniczona. Występują przesłanki, które wyłączają odpowiedzialność kierującego pojazdem. Gdy szkoda powstanie z siły wyższej, wyłącznej z winy poszkodowanego lub winy osoby trzeciej.
Kiedy Towarzystwo Ubezpieczeń powinno wypłacić odszkodowania?
Zgodnie z przepisami Towarzystwo ubezpieczeń powinno zająć stanowisko w terminie 30 dni od zgłoszenia szkody. Chodzi o wyjaśnienia okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń.
W związku z tym w przypadku zasady winy będzie to potwierdzenie winy kierującego pojazdem, a w przypadku zasady ryzyka brak wyłącznej winy poszkodowanego.
Towarzystwo Ubezpieczeń musi oczekiwać do zakończenia sprawy karnej w celu przyjęcia odpowiedzialności w przedmiotowej sprawie.
Według wyroku z dnia Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 września 2002 r. (sygn. akt V CKN 1134/00): Zakład Ubezpieczeń będzie miał obowiązek zajęcia stanowiska w sprawie wraz z wypłatą odszkodowania wtedy kiedy uzyska potwierdzenie okoliczności wypadku pozwalające mu na przyjęcie odpowiedzialności w przedmiotowej sprawie.
W przypadku wypadków na zasadzie winy będzie to wyjaśnienie okoliczności pozwalających na stwierdzenie winy jednego z kierujących pojazdem. W wypadku na zasadzie ryzyka będzie to moment gdy TU stwierdzi, że w przedmiotowej sprawie nie zachodzą przesłanki egzoneracyjne.
Na gruncie praktyki prowadzenia spraw odszkodowawczych jest dokumentacja z postępowania karnego. Należy przeanalizować na podstawie jakich dokumentów bądź etapów sprawy karnej TU może zająć stanowisko w przedmiotowych sprawach.
Notatka urzędowa z miejsca zdarzenia
Notatka z miejsca zdarzenia to podstawowy dokument z postępowania karnego. Zawiera opis okoliczności wypadku wraz z podaniem danych uczestników zdarzenia. Dane takie jak numer rejestracyjny mogą pozwolić na ustalenia numeru polisy pojazdu i podmiotu zobowiązanego.
Opinia biegłego
Jest to kluczowy dokument w postępowaniach z udziałem pojazdów mechanicznych. Zgodnie z orzecznictwem powołanie biegłego w przypadku poważnych czy śmiertelnych wypadków drogowych jest obowiązkiem organu prowadzącego postępowanie.
Biegły w swojej opinii dokonuje rekonstrukcji zdarzenia na podstawie dostępnego materiału dowodowego. W praktyce wnioski z opinii biegłego są przyjmowane przez organ prowadzący postępowanie jako kluczowe.
Istotne jest posiadanie pełnomocnika procesowego, który będzie w stanie dokonać analizy przedmiotowej opinii. Zarówno pod kątem merytorycznym oraz metodologii jej sporządzania.
Akt oskarżenia / Postanowienie o umorzeniu postępowania
W przypadku skierowania aktu oskarżenia to dowód na istnienie przedmiotowych okoliczności sprawy. To powinno przekonać Towarzystwo Ubezpieczeń do zajęcia stanowiska i wypłatę kwot świadczenia.
W trudnych przypadkach, gdzie dodatkowo sprawca nie przyznaje się do winy Towarzystwo Ubezpieczeń może oczekiwać na wyrok karny.
W przypadku postanowienia o umorzeniu należy w pierwszej kolejności zwrócić uwagę na podstawę umorzenia. Jeśli sprawca nie zostanie wskazany jest możliwość dochodzenia roszczeń z Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.
Umorzenie postępowania z powodu brak znamion czynu zabronionego dochodzenie roszczeń w postępowaniu cywilnym może być utrudnione. Należy wykorzystać wszystkie dostępne instrumenty prawne, by dogłębnie wyjaśnić sprawę karną na jej każdym etapie.
W związku z czym jaki może być wpływ sprawy karnej na roszczenia odszkodowawcze?
W przypadku stwierdzenia w postanowieniu o umorzeniu postępowania wyłącznej winy poszkodowanego TU zazwyczaj odmówi wypłaty świadczeń. Kierowanie sprawy na etap sądowy jest obarczone dużym ryzykiem przegranej i powstaniem kosztów.
Dokumentacja z postępowania karnego może doprowadzić również do pomniejszenia kwot przyznanych przez Towarzystwo Ubezpieczeń poprzez zastosowania przyczynienia.
TU analizuje dokumentację z postępowania karnego, by udowodnić wystąpienie okoliczności pozwalające obniżyć odszkodowanie. Doświadczenie pełnomocnika może spowodować weryfikację zastosowanego przyczynienia przez Towarzystwa Ubezpieczeń.
Postępowanie karne wpływa w bardzo wielu aspektach na możliwość dochodzenia roszczeń odszkodowawczych.
Obecność profesjonalnego pełnomocnika już na początkowym etapie sprawy jest bardzo przydatna. Ma duże znaczenie w zakresie możliwości dochodzenia jak i wysokości odszkodowania
