Duże ryzyko zawodowe i związany z tym wysoki współczynnik wypadkowości powoduje, że rolnik to jeden z najniebezpieczniejszych zawodów. Przyczyną tego stanu rzeczy są m.in. różnorodny charakter warunków pracy i wykonywanych czynności oraz niskim poziomem bezpieczeństwa przy pracy rolniczej.
Definicja wypadku przy pracy rolniczej
Według danych opublikowanych przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, mimo że liczba wypadków rolników przy pracach systematycznie spada – na przestrzeni lat od 1993 do 2019 r. spadek liczby wypadków w rolnictwie wyniósł blisko 80% – to w całym 2019 roku rolnicy zgłosili do KRUS 13 641 wypadków, natomiast w pierwszym półroczu 2020 roku do KRUS wpłynęło 5 302 zawiadomień o zdarzeniach wypadkowych.
W 2019 roku tylko w przypadku 75,5% zgłoszonych wypadków przy pracy rolniczej kasa dokonała wypłaty jednorazowego odszkodowania. Różnica pomiędzy zdarzeniami zgłoszonymi, a liczbą wypłaconych świadczeń wynika, z tego, że m.in. nie każde zgłoszone zdarzenie spełnia ustawową definicję wypadku przy pracy rolniczej. Jest ona kreślona w ustawie z dnia 20 grudnia 1990 roku o ubezpieczeniu społecznym rolników. Art 11 ustawy określa wymagane przesłanki, których spełnienie jest warunkiem zakwalifikowania wypadku jako wypadku przy pracy rolniczej.
I tak, do wypadku musi dojść:
- na terenie gospodarstwa rolnego, które ubezpieczony prowadzi lub w którym stale pracuje. Albo na terenie gospodarstwa domowego bezpośrednio związanego z tym gospodarstwem rolnym,
- w drodze ubezpieczonego z mieszkania do gospodarstwa rolnego, albo w drodze powrotnej,
- podczas wykonywania poza terenem gospodarstwa rolnego zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej lub w związku z wykonywaniem tych czynności,
- w drodze do miejsca wykonywania czynności, o których mowa w pkt. 3 albo w drodze powrotnej.
Jakie wypadki zostają zakwalifikowane?
Jak widać konieczną do wystąpienia przesłanką jest związek przyczynowo-skutkowym pomiędzy zdarzeniem a pracą rolniczą. Na uwagę zasługuje fakt, że obowiązującą definicja “wypadku przy pracy rolniczej” jest stosunkowo wąska i powoduje wiele wątpliwości związanych z jej wykładnią. Najczęściej do wypadków w rolnictwie dochodzi na skutek upadku osób (z drabin, kombajnów, ciągników). Również podczas pracy przy zwierzętach gospodarskich (uderzenie, przygniecenie, pogryzienie) lub pochwycenie i uderzenie przez części ruchome maszyn i urządzeń.
Należy również zaznaczyć, że jednorazowe odszkodowanie z KRUS nie przysługuje osobie będącej w stanie nietrzeźwości. KRUS nie wypłaci również odszkodowania w sytuacji gdy ubezpieczony spowodował wypadek umyślnie albo wskutek rażącego niedbalstwa.
