Rozwój infrastruktury drogowej i zaawansowane technologie stosowane w nowoczesnych pojazdach wpływają na poprawę bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Jednak jak donoszą policyjne statystyki, każdego roku na polskich drogach w wypadkach komunikacyjnych śmierć ponosi ponad 1800 osób. Niezależnie od okoliczności, wypadek komunikacyjny ze skutkiem śmiertelnym oznacza dla bliskich stratę, z którą trudno się pogodzić. Świadczenie, jak odszkodowanie i zadośćuczynienie, są formą pomocy dla rodziny uregulowaną w przepisach kodeksu cywilnego. Mają one służyć naprawieniu szkody zarówno w jej aspekcie materialnym, jak i niematerialnym.
Wypadek komunikacyjny ze skutkiem śmiertelnym – odpowiedzialność za szkodę
Spowodowanie wypadku, którego następstwem jest śmierć innej osoby to znamiona przestępstwa opisanego w art. 177 § 2 kodeksu karnego. Zgodnie z nim sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Sąd prowadzący postępowanie karne może orzec obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem lub zadośćuczynienia za krzywdę. Może również, w określonych sytuacjach, zasądzić nawiązkę na rzecz osoby najbliższej, której sytuacja życiowa w skutek śmierci pokrzywdzonego uległa znacznemu pogorszeniu.
W praktyce jednak sądy karne nie zawsze stosują przepisy służące naprawieniu szkody doznanej przez bliskich poszkodowanego. Kwoty świadczeń zasądzane w postępowaniu nie są dostatecznie wysokie.
Jedną z poważniejszych form urazu psychicznego jest zespół stresu pourazowego (PTSD), który może wystąpić po dramatycznych wydarzeniach. Osoba cierpiąca na PTSD często przeżywa traumatyczne momenty na nowo, unika miejsc lub sytuacji przypominających o wypadku, a codzienne funkcjonowanie staje się dla niej ogromnym wyzwaniem.
Kto dostanie świadczenia za wypadek komunikacyjny ze skutkiem śmiertelnym?
Na podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązany jest do zapłacenia odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, za które ponosi odpowiedzialność. Ubezpieczyciel pojazdu powinien też pokryć wszelkie świadczenia za wypadek komunikacyjny ze skutkiem śmiertelnym. Są to m.in.:
- Zwrot kosztów leczenia i pogrzebu. Może dochodzić go ten, kto te koszty faktycznie poniósł, niezależnie czy jest osobą bliską, z rodziny zmarłego.
- Stosowne odszkodowanie oraz zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę – przysługuje najbliższym członkom rodziny.
Do grona uprawnionych do otrzymania odszkodowania należą:
- mąż lub żona,
- dzieci,
- rodzice,
- rodzeństwo,
- osoba pozostająca w stosunku przysposobienia,
- osoba pozostająca we wspólnym pożyciu.
W określonych sytuacjach za osoby bliskie należy uznać również inne osoby pozostające w faktycznym pożyciu, jak np. konkubenci, pary w związkach partnerskich lub też inne osoby połączone szczególną więzią bliskości.
Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 czerwca 2017 r. „o tym, kto jest najbliższy, decyduje faktyczny układ stosunków pomiędzy określonymi osobami, a nie formalna kolejność pokrewieństwa, wynikająca w szczególności z przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Aby więc ustalić, czy występujący o zadośćuczynienie jest najbliższym członkiem rodziny, sąd powinien stwierdzić, czy istniała silna i pozytywna więź emocjonalna (…).”
W praktyce oznacza to, że osoba, która doznała traumy po wypadku, ma prawo ubiegać się o rekompensatę nie tylko za leczenie psychiatryczne czy psychologiczne, ale również za sam fakt cierpienia psychicznego i pogorszenia jakości życia. Odszkodowania za stres i traumę można dochodzić zarówno w sytuacji wypadków komunikacyjnych, przy pracy, błędów medycznych czy innych sytuacji, w których czyjeś działanie lub zaniedbanie doprowadziło do powstania szkody.
Odszkodowanie a zadośćuczynienie po wypadku
Przyjmuje się, że stosowne odszkodowanie służyć ma naprawieniu szkody materialnej, czyli możliwej do wyliczenia straty finansowej. Musi ona powstać na skutek śmierci członka rodziny w wypadku komunikacyjnym i być związana z tym pogorszeniem sytuacji życiowej.
Natomiast zadośćuczynienie ukierunkowane jest na naprawienie szkody niematerialnej, określanej również jako krzywda. Związana jest z doznanymi cierpieniami psychicznymi, przeżywaniem żałoby, poczuciem osamotnienia i straty po zmarłym.
Oba świadczenia przysługujące najbliższym członkom rodziny zmarłego są niezależne względem siebie. O ich przyznaniu decydują kryteria innego rodzaju. W przypadku stosownego odszkodowania są to kryteria materialne o wymiarze finansowym, jak np. możliwości zarobkowe zmarłego. Natomiast w przypadku zadośćuczynienia za krzywdę decydujące znaczenie ma rozmiar krzywdy odczuwanej przez uprawnionych.
Stosowne odszkodowanie dla najbliższych członków rodziny
Jeżeli wskutek śmierci poszkodowanego w wypadku komunikacyjnym nastąpiło znaczne pogorszenie sytuacji życiowej członków rodziny zmarłego, istnieje możliwość ubiegania się o wypłatę stosownego odszkodowania. Świadczenie to przysługuje jedynie najbliższym zmarłego. Aby je uzyskać, należy wykazać, że na skutek śmieci poszkodowanego ich sytuacja życiowa pogorszyła się.
Odszkodowanie za wypadek komunikacyjny ze skutkiem śmiertelnym przysługuje najczęściej:
- żonie lub mężowi,
- dzieciom,
- rodzicom.
Szczególnie jeśli zmarły był jedynym lub głównym żywicielem rodziny.
Wysokość stosownego odszkodowania powinna odpowiadać różnicy między sytuacją majątkową, w jakiej bliscy znaleźli się po śmierci poszkodowanego, a sytuacją hipotetyczną, w jakiej byliby, gdyby do wypadku i śmierci bliskiej osoby nie doszło.
Na szeroko rozumiany aspekt pogorszenia sytuacji życiowej wpływ mogą mieć również czynniki dodatkowe, jak np.:
- Ograniczenie aktywności życiowej, konieczność rezygnacji z pracy.
- Niemożność realizacji planów najbliższych członków rodziny związana z osłabieniem energii życiowej, depresją wynikającą z przeżywania żałoby.
- Brak pomocy w wychowaniu i dbałości o dzieci.
- Brak wsparcia małżeńskiego, troski i opieki ze strony osoby najbliższej.
- Brak pomocy w prowadzeniu gospodarstwa domowego i dzieleniu codziennych obowiązków związanych z funkcjonowaniem rodziny.
Zadośćuczynienie za wypadek komunikacyjny ze skutkiem śmiertelnym
W odróżnieniu od stosownego odszkodowania, zadośćuczynienie pieniężne służyć powinno naprawieniu szkody niemajątkowej, czyli krzywdy wyrządzonej bliskim na skutek śmiertelnego wypadku komunikacyjnego.
Przepisy nie określają jednoznacznie kryteriów, według których należy wyliczyć wysokość zadośćuczynienia przysługującego najbliższym członkom rodziny zmarłego. Przyjmuje się, że powinna być to kwota odpowiednia i służąca złagodzeniu cierpienia psychicznego wywołanego śmiercią osoby najbliższej oraz traumatycznych przeżyć z nią związanych. Zgodnie z orzecznictwem sądowym, zakres moralnej krzywdy doznawanej przez osobę bliską zmarłego ma zawsze charakter indywidualny. Związany jest z wiekiem uprawnionego, relacjami z otoczeniem i osobistą wrażliwością. O poczuciu krzywdy decyduje również stopień bliskości i charakter relacji z osobą zmarłą. Kompensacyjny charakter zadośćuczynienia za krzywdę oznacza, że świadczenie to powinno przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość, utrzymaną w rozsądnych granicach.
Zadośćuczynienie dla dziecka po śmierci rodzica
Ubiegając się o należne zadośćuczynienie należy uwzględnić rodzaj więzi, jaka łączyła uprawnionych ze zmarłym oraz rolę jaką pełnił on w ich życiu. Z pewnością sytuacja, kiedy dziecko traci rodzica w wypadku komunikacyjnym jest jedną z najtrudniejszych. Krzywda dziecka zawsze rzutuje na dalsze jego życie, szczególnie kiedy śmierć mamy lub taty następuje w wieku kilku lub kilkunastu lat. Mimo to wielu ubezpieczycieli zaniża przyznane kwoty z tytułu zadośćuczynienia, przez co uprawnieni zmuszeni są dochodzić należnych świadczeń w postępowaniu sądowym.
Pomoc Votum Odszkodowania w uzyskaniu odszkodowania i zadośćuczynienia
Nie ulega wątpliwości, że żadna kwota nie jest w stanie w pełni zrekompensować krzywdy wynikającej z utraty bliskiej osoby. Stosowne odszkodowanie i zadośćuczynienie po wypadku komunikacyjnym ze skutkiem śmiertelnym może jednak pomóc najbliższym członkom rodziny zmarłego poradzić sobie ze skutkami zdarzenia i dostosować się do sytuacji po wypadku.
Wysokość należnych świadczeń za śmierć bliskiego szacowane są zawsze indywidualnie, na podstawie określonych okoliczności danej sprawy. Z uwagi na skomplikowany charakter takich postępowań, warto skorzystać z pomocy wyspecjalizowanego i doświadczonego pełnomocnika. Oszacuje on wysokość należnych świadczeń, sprawnie zgromadzi konieczną dokumentację oraz skutecznie wyegzekwuje należne odszkodowanie i zadośćuczynienie od zakładu ubezpieczeń. Skontaktuj się z Votum Odszkodowania, by za darmo zweryfikować swoją sprawę.
