Wypadki na budowie to poważne zdarzenia, które pociągają za sobą konsekwencje zdrowotne, finansowe i prawne. Odpowiedzialność za nie może leżeć po stronie:
- pracodawcy,
- kierownika budowy,
- projektanta, inwestora,
- pracownika,
- osób trzecich.
W poniższym artykule wyjaśniamy, jak może kształtować się odpowiedzialność za wypadek na budowie oraz kto i kiedy może uzyskać odszkodowanie.
Kto odpowiada za wypadki na budowie?
Odpowiedzialność za wypadki na budowie nie jest jednoznaczna i zależy od wielu czynników. Kluczową rolę odgrywa spełnienie obowiązków z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP) oraz zgodność działań z prawem budowlanym.
Obowiązki pracodawcy
Zgodnie z art. 207 kodeksu pracy pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Obejmuje to organizowanie pracy w sposób zgodny z zasadami BHP, odpowiednie szkolenie pracowników, a także udostępnianie odpowiednich środków ochrony. Pracodawca ponosi odpowiedzialność, jeśli zaniedbania w tym zakresie prowadzą do wypadku, co może skutkować koniecznością wypłaty odszkodowania poszkodowanemu pracownikowi.
Ubezpieczenie OC pracodawcy
Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej (OC) pracodawcy stanowi istotny element ochrony finansowej dla przedsiębiorstwa. Tego typu polisa pokrywa roszczenia finansowe, jakie poszkodowany pracownik może zgłosić wobec pracodawcy z tytułu wypadku przy pracy. OC pracodawcy może obejmować odszkodowania za:
- uszczerbek na zdrowiu,
- koszty leczenia,
- potencjalne straty materialne związane z wypadkiem.
Dzięki temu pracodawca zabezpiecza się przed koniecznością ponoszenia znacznych kosztów z własnych środków. Może to być szczególnie istotne w przypadku poważnych lub masowych zdarzeń. W tym miejscu należy podkreślić, że OC pracodawcy jest dobrowolne, dlatego warto zadbać o indywidualną polisę oraz należytą ochronę.
Rola kierownika budowy i mistrza budowlanego
Kierownik budowy jest odpowiedzialny za koordynowanie działań mających na celu zapobieganie zagrożeniom. Zgodnie z prawem budowlanym musi on egzekwować przestrzeganie zasad BHP i kontrolować stosowanie środków ochrony. Brak działania lub nieprzestrzeganie tych zasad może skutkować jego odpowiedzialnością kierownika budowy za wypadek. Mistrz budowlany, który nadzoruje pracowników, również może ponosić odpowiedzialność za ewentualne zaniedbania.
Odpowiedzialność projektanta i inwestora
Projektant odpowiada za przygotowanie dokumentacji zgodnej z zasadami BHP. Jeśli błędy w projekcie przyczynią się do wypadku, może on ponosić odpowiedzialność. Inwestor z kolei, na podstawie art. 18 prawa budowlanego, musi zapewnić nadzór nad przestrzeganiem zasad bezpieczeństwa. Jeśli inwestor nie dopełni tego obowiązku, może zostać pociągnięty do odpowiedzialności, choć sam inspektor nadzoru, którego powoła, nie ponosi bezpośredniej odpowiedzialności za wypadki.
Obowiązki pracowników
Pracownicy są zobowiązani do stosowania się do zasad BHP, używania środków ochrony i zgłaszania zagrożeń. Jeśli pracownik zaniedba te obowiązki, może być współodpowiedzialny za wypadek.
Odpowiedzialność karna i finansowa za wypadki na budowie
Zaniedbania w zakresie BHP mogą prowadzić do odpowiedzialności karnej, co reguluje art. 283 kodeksu pracy. Osoby winne mogą zostać ukarane grzywną od 1 000 do 30 000 zł. Odpowiedzialność karna jest istotnym elementem, który wpływa na przestrzeganie przepisów i standardów bezpieczeństwa na budowie. Poza odpowiedzialnością karną na sprawcy wypadku na budowie ciąży odpowiedzialność cywilna, która może opierać się na zasadzie ryzyka lub winy.
Odpowiedzialność na zasadzie ryzyka
W niektórych przypadkach odpowiedzialność pracodawcy może być oparta na zasadzie ryzyka, co jest szczególnie istotne, gdy przedsiębiorstwo używa sił przyrody, takich jak elektryczność, gaz czy maszyny napędzane paliwem. Art. 435 § 1 k.c. przewiduje, że przedsiębiorca odpowiada za szkody spowodowane ruchem przedsiębiorstwa, chyba że szkoda wynikła z siły wyższej lub wyłącznej winy poszkodowanego. Dotyczy to głównie dużych firm budowlanych korzystających z ciężkiego sprzętu. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 22 maja 2015 r. (sygn. akt: V ACa 281/15) precyzuje, że aby zastosować zasadę ryzyka, użycie sił przyrody musi być kluczowe dla działania całego przedsiębiorstwa.
Odpowiedzialność osób trzecich
Wypadki na budowie mogą również skutkować odpowiedzialnością osób innych niż pracodawca, takich jak kierownicy budowy, projektanci czy inni pracownicy. W takiej sytuacji mamy do czynienia z odpowiedzialnością deliktową, która wymaga udowodnienia winy i wszystkich przesłanek odpowiedzialności, w tym związku przyczynowego.
Roszczenia odszkodowawcze po wypadku na budowie: odszkodowanie, zadośćuczynienie, renta
W związku z wypadkiem na budowie poszkodowani mogą domagać się odszkodowania, zadośćuczynienia oraz renty. W sytuacji, kiedy wypadek jest wypadkiem przy pracy, poszkodowany pracownik może starać się również o świadczenia z ZUS.
Odszkodowanie z ZUS za wypadek przy pracy
W sytuacji wypadków przy pracy pracownicy mają prawo do odszkodowania z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Świadczenie to obejmuje jednorazowe odszkodowanie dla pracownika, który doznał uszczerbku na zdrowiu. ZUS wypłaca odszkodowanie na podstawie zgłoszenia i po przeprowadzeniu odpowiedniej procedury wyjaśniającej. Wysokość świadczenia zależy od stopnia trwałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, który jest określany przez lekarzy orzeczników na podstawie rozporządzenia Ministra Pracy oraz Polityki Społecznej.
OC, NW: Odszkodowanie za wypadki przy pracy
Odszkodowanie ma na celu zrekompensowanie strat materialnych, takich jak koszty leczenia, rehabilitacji czy utracone zarobki. O odszkodowanie od pracodawcy czy osób odpowiedzialnych za wypadki na budowie poszkodowany ma prawo wystąpić na podstawie przepisów kodeksu cywilnego. W tym zakresie jeżeli podmiot zobowiązany posiada polisę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej, poszkodowany może swoje roszczenia zgłosić bezpośrednio do ubezpieczyciela. W przypadku braku polisy roszczeń można dochodzić na drodze przedsądowej lub sądowej. Poszkodowany może również otrzymać odszkodowanie ze swojej polisy NNW lub w ramach ubezpieczenia grupowego.
Zadośćuczynienie
Zadośćuczynienie jest rekompensatą za ból i cierpienie. Jego wysokość zależy od wielu czynników, m.in. wieku poszkodowanego, trwałości urazów oraz wpływu na dalsze życie. Wysokość zadośćuczynienia za wypadek na budowie szacowana będzie albo przez ubezpieczyciela w przypadku posiadania polisy OC lub w ramach prowadzonego postępowania przed podmiotem zobowiązanym.
Renta po wypadku na budowie
Osoba, która na skutek wypadku na budowie utraci zdolność do pracy zarobkowej lub jeżeli na skutek wypadku jej potrzeby się zwiększą, ma prawo do tego, aby dochodzić roszczeń rentowych. Zgodnie z art. 444 § 2 k.c. renta wyrównawcza ma na celu zrekompensowanie utraconych dochodów, które poszkodowany mógłby uzyskać, gdyby nie doszło do wypadku. Poszkodowany może również rentę na zwiększone potrzeby związane z leczeniem, rehabilitacją, kosztami dojazdu do placówek medycznych.
Wypadki na budowie – pomoc Votum Odszkodowania SA
Wypadki na budowie – pomoc Votum Odszkodowania SA
Eksperci Votum Odszkodowania SA od lat pomagają osobom poszkodowanym w wypadkach przy pracy, w tym w wypadkach na budowie, uzyskać należne świadczenia od ubezpieczycieli. Jeśli Ty lub Twój bliski doznaliście takiego wypadku i macie problem z uzyskaniem odszkodowania, zadośćuczynienia czy renty, zachęcamy do kontaktu. Bezpłatnie przeanalizujemy sprawę i zweryfikujemy szanse na uzyskanie wyższych świadczeń.
autorka artykułu:
Ewelina Czechowicz
Radca Prawny. Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Europejskiej Wyższej Szkoły Prawa i Administracji we Wrocławiu. Aktualnie wpisana na listę radców prawnych prowadzoną przez Okręgową Izbę Radców Prawnych we Wrocławiu.
Doświadczenie zawodowe zdobywała w renomowanych kancelariach we Wrocławiu oraz w Krajowej Administracji Skarbowej. Specjalizuje się w sprawach z zakresu odszkodowawczych, ZUS oraz podatkowych. Wpisana na listę mediatorów przy Sądzie Okręgowym we Wrocławiu.
