22 października 2024 r. w Dzienniku Ustaw opublikowano ustawę z dnia 13 września 2024 r. Wprowadza ona znaczące zmiany w zakresie ubezpieczeń obowiązkowych, w tym OC komunikacyjnego i OC rolników. Nowe przepisy, które wejdą w życie 6 listopada 2024 r., wprowadzą wyższe sumy gwarancyjne w OC. W sposób istotny wpłynie to na sytuację osób ubezpieczonych i poszkodowanych. Nowa ustawa implementuje unijną dyrektywę komunikacyjną, co podnosi standardy ochrony ubezpieczeniowej. W poniższym artykule wyjaśniamy, jak zmiana przepisów wpłynie na sytuację osób poszkodowanych w wypadkach komunikacyjnych oraz rolnych.
Nowe sumy gwarancyjne w OC – od 23 grudnia 2023 r.
W związku z nowymi przepisami zostaną podniesione sumy gwarancyjne w obowiązkowym ubezpieczeniu OC dla pojazdów mechanicznych oraz rolników. Od 23 grudnia 2023 r. (data nie jest pomyłką – przepisy działają wstecz) obowiązują następujące limity odpowiedzialności ubezpieczycieli:
- 29 876 400 zł w przypadku szkód na osobie;
- 6 021 600 zł w przypadku szkód w mieniu.
Nowe sumy mają na celu dostosowanie polskiego prawa do przepisów unijnych. Dzięki nim osoby poszkodowane otrzymają wyższy poziom ochrony. Obejmie ona ubezpieczonych i poszkodowanych w wypadkach komunikacyjnych oraz zdarzeniach związanych z działalnością rolniczą.
Dotychczasowe sumy gwarancyjne w OC
Dotąd minimalna wysokość sumy gwarancyjnej OC zgodnie z art. 36 Ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych wynosiła od 2019 r.:
- 5 210 000 euro – w przypadku szkód na osobie (suma gwarancyjna OC dotyczy jednego zdarzenia, objętego ubezpieczeniem OC – bez względu na liczbę poszkodowanych);
- 1 050 000 euro – w przypadku szkód na mieniu (również dotyczy jednego zdarzenia).
Zmiana sum gwarancyjnych sprawia, że ich wysokość wzrośnie o ponad 5 mln zł w przypadku szkód na osobie (z 24 mln do 29 mln zł) i o ponad 1 mln zł w przypadku szkód w mieniu (z 5 mln do 6 mln zł).
Wyższe sumy gwarancyjne – kto zyska?
Jeśli chodzi o wyższe sumy gwarancyjne w OC, skorzystają przede wszystkim poszkodowani w wypadkach komunikacyjnych. Wyższe limity oznaczają, że odszkodowania za szkody osobowe, np. koszty leczenia, rehabilitacji, czy renty, będą mogły być wypłacane w większych kwotach. To szczególnie ważne przy poważnych wypadkach, gdzie koszty leczenia mogą być bardzo wysokie.
Ubezpieczeni, czyli właściciele pojazdów i rolnicy, zyskają większą pewność, że ich polisa OC pokryje wszelkie roszczenia poszkodowanych. Nawet w przypadku bardzo dużych szkód. W praktyce oznacza to, że nie będą musieli dopłacać z własnej kieszeni, jeśli suma odszkodowania przekroczy wcześniejsze limity.
Ochrona w przypadku upadłości ubezpieczyciela
Zmiana w Dzienniku Ustaw wprowadza nie tylko wyższe sumy gwarancyjne w OC. Nowelizacja ustawy rozszerza również odpowiedzialność Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego (UFG) w przypadku upadłości ubezpieczyciela. Dotychczas Fundusz wypłacał odszkodowania tylko w przypadku upadłości firm działających w Polsce. Po zmianach UFG będzie odpowiedzialny także za wypłatę odszkodowań w sytuacjach, gdy upadnie ubezpieczyciel z innego kraju Unii Europejskiej. Warunkiem jest to, czy do zdarzenia doszło na terenie Polski, a poszkodowanymi są osoby mieszkające w Polsce.
Dodatkowo Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (PBUK) będzie odpowiedzialne za wypłatę odszkodowań, jeśli do wypadku dojdzie na terenie innego kraju UE lub państwa trzeciego, a ubezpieczyciel okaże się niewypłacalny. To istotna zmiana, która zwiększa ochronę ubezpieczonych oraz poszkodowanych.
Nowy fundusz ds. niewypłacalności
Nowelizacja ustawy przewiduje również utworzenie oddzielnego funduszu na rzecz niewypłacalności zarządzanego przez UFG. Fundusz ten będzie zasilany składkami od krajowych ubezpieczycieli oferujących ubezpieczenia OC. W sytuacji upadłości towarzystwa ubezpieczeń, jeśli fundusz nie zgromadzi wystarczających środków, ubezpieczyciele będą zobowiązani do wniesienia dodatkowych składek. Ma to na celu zachowanie ciągłości wypłat odszkodowań przez kolejne 12 miesięcy.
Nowa definicja ruchu pojazdu
Nowa ustawa oprócz wyższych sum gwarancyjnych w OC i innych opisanych powyżej przepisów wprowadza jeszcze jedną zmianę. Dotyczy ona definicji ruchu pojazdu. Ma to znaczący wpływ na praktykę ubezpieczeniową. W świetle nowych przepisów ruch pojazdu to każde użycie pojazdu mechanicznego zgodne z jego funkcją transportową. Niezależnie od tego, czy pojazd jest w ruchu, czy stoi. Obejmuje to m.in. sytuacje związane z załadunkiem, rozładunkiem, a także ładowaniem pojazdów elektrycznych.
Wprowadzenie tej definicji ma na celu rozszerzenie zakresu odpowiedzialności ubezpieczycieli. Jest to korzystne dla poszkodowanych, ale jednocześnie wymaga uważnej analizy sytuacji przez ubezpieczycieli, aby unikać nieporozumień.
Z czym się wiążą wyższe sumy gwarancyjne w OC?
Podniesienie sum gwarancyjnych w OC komunikacyjnym i rolniczym, a także rozszerzenie odpowiedzialności UFG to zmiany, które znacząco poprawią sytuację poszkodowanych. Skorzystają szczególnie osoby, które doznały poważnych szkód w wypadkach. Wyższe limity ubezpieczeń pozwolą na pokrycie większych kosztów związanych z leczeniem, rehabilitacją i odszkodowaniami za utratę dochodów czy rent. Nowe przepisy to też zwiększenie ochrony osób poszkodowanych, które ucierpiały w dużych katastrofach komunikacyjnych, kiedy z jednej polisy stara się o wypłatę odszkodowania nawet kilkadziesiąt osób.
Nowe przepisy wejdą w życie 6 listopada 2024 r., a zmienione sumy gwarancyjne obowiązują już od 23 grudnia 2023 r. Ubezpieczyciele będą musieli dostosować swoje procedury oraz politykę wyliczania składek, aby sprostać nowym wymaganiom. Należy też spodziewać się, że podwyższenie sum gwarancyjnych może wpłynąć na wzrost składek za ubezpieczenie OC.
